İyi Huylu Prostat Muayenesi Tanısı Nasıl Konulur?

İyi huylu prostat büyümesi (benign prostat hiperplazisi - BPH) tanısı koymak için hastanın şikayetlerinin değerlendirilmesi, fizik muayene, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri gibi çeşitli adımlar izlenir. Aşağıda BPH tanısı için kullanılan yöntemler sıralanmıştır

1. Hastanın Hikayesi ve Şikayetlerin Değerlendirilmesi

- Detaylı anamnez: Hastanın şikayetleri (idrar yapma zorluğu, sık idrara çıkma, gece idrara kalkma vb.), ne kadar süredir devam ettiği ve yaşam kalitesine etkisi sorgulanır.

2. Fizik Muayene

- Dijital rektal muayene (DRM): Hekim, rektumdan parmakla prostatı muayene ederek prostatın büyüklüğünü, kıvamını ve yüzey özelliklerini değerlendirir. Kanser şüphesi uyandırabilecek sert nodüller veya düzensizlikler tespit edilebilir.

3. Laboratuvar Testleri

- Prostat Spesifik Antijen (PSA): PSA düzeyi prostat kanseri riski hakkında bilgi verir. Ancak PSA, BPH’de de yükselebilir. PSA yüksekliği varsa, ek tetkikler gerekebilir.

- İdrar tahlili: İdrar yolu enfeksiyonları veya hematüri (idrar kanı) gibi durumları değerlendirmek için yapılır.

- Böbrek fonksiyon testleri: Prostatın büyümesine bağlı idrar yollarında tıkanıklık varsa, kreatinin gibi değerler böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.

4. Görüntüleme Yöntemleri

- Üroflowmetri: İdrar akış hızını ölçmek için kullanılır. İdrar akışında yavaşlama BPH’nin tipik bir bulgusudur.

- Böbrek ve mesane ultrasonu: İdrar birikimi (rezidü idrar) ve tıkanıklık olup olmadığını değerlendirmek için kullanılır.

5. Özel Testler

- Postvoid rezidü (PVR): Mesanede idrar yaptıktan sonra kalan idrar miktarını ölçmek için ultrason kullanılır. Mesanenin tam boşalıp boşalmadığı değerlendirilir.

- Ürodinamik çalışmalar: Daha karmaşık durumlarda mesane ve idrar yolunun fonksiyonel değerlendirilmesi için yapılır.

- Sistoskopi: Şikayetlerin altında farklı bir neden olup olmadığını değerlendirmek için idrar kanalına kamera ile bakılır.

6. Ayırıcı Tanı

- BPH belirtileri, mesane taşı, idrar yolu enfeksiyonu, prostatit veya prostat kanseri gibi diğer hastalıklarla karışabilir. Bu nedenle hekimin, doğru tanı koyabilmek için tüm verileri dikkatle değerlendirmesi gerekir.

BPH tanısı, hastanın şikayetleri ile fiziksel ve laboratuvar bulgularının uyumuna dayanır. Büyümüş bir prostat tespit edilse de, tedavi ihtiyacı semptomların şiddetine ve hastanın yaşam kalitesine göre belirlenir.